UN PEU DE RESPECT
Je venais de m’acheter deux places de cinéma, pour la séance de l’après-midi, dans les rangées du milieu. Au moment où je m’écartais de la caisse, un homme d’un âge certain, front plissé, me retint.
-Où vas-tu Yoskele, me demanda-t-il sur un ton de reproche. Je lui faisais savoir que je n’avais fait qu’acheter deux places de cinéma.
-Deux places de cinéma, vraiment, s’étonna le juif. A mon époque, je me réjouissais quand j’avais un cornichon à me mettre sous la dent. Mais le cinéma, qui, parmi nous aurait rêvé de cela il y a 30 ans. A cet endroit même passaient les chameaux, et de l’allée Rothschild, on pouvait voir la mer.
-C’est vrai lui dis-je, et à présent, je dois rentrer dans mon appartement
-Appartement ? S’étonna le vieux. Qui à l’époque avait entendu parler d’un appartement. A l’époque, on balançait des bidons de fer blanc que l’on recouvrait de poix, on y posait une planche et ça, c’était notre appartement. Et des meubles, vous en avez ?
-Presque pas lui répondis- je prudemment, nous nous asseyons sur des briques
-Des briques, se laissa-t-il aller. Mais nous ne faisions que rêver de briques. Où avions-nous l’argent pour des briques ?
-Je ne sais pas, me suis-je exclamé, en vérité, nous avons subtilisé des briques de terrains vagues.
-Subtilisé, s’emporta l’homme. Nous avons vécu 18 ans dans ce pays avant d’oser emporter la première brique. Il nous manquait même du sable. Tout simplement, du sable pour s’y poser, bon et de l’eau vous en buvez ?
-Qui boit de l’eau parmi nous, peut être une fois par semaine
-Une fois par semaine ! Le juif sauta littéralement en l’air, me saisit par l’épaule et me secoua comme un loulav
-Monsieur, savez-vous qu’à Jérusalem, on nous réclamait de l’argent pour un verre d’eau. La langue sèche se collait au palais mais nous n’en avions pas, Yoskele, pas de moulin, pas le moindre malheureux petit moulin.
-Je ne m’appelle pas Yoskele, et je ne sais pas qui vous êtes, interrompant son discours
-Non mais voyez moi ça, il ne sait pas, lui répondit le gêneur en s‘étouffant d’un rire puissant. Si à mon époque, nous avions eu le culot de ne pas reconnaitre quelqu’un, on nous aurait littéralement tué. J’ai le sentiment qu’aujourd’hui, on se permet tout..
Le vieux tourna les talons et partit en explosant de colère. De honte, je me lançai tête baissée sur la chaussée, et c’est à ce moment-là qu’une voiture m’a renversé. On raconte qu’avant, dans ce pays, il fallait attendre entre 18 à 20 ans pour se faire renverser la première fois. Vraisemblablement, les temps ont changé..
Kishon du lakhst- Ephraïm Kishon
A BISELE DEREKH ERETS
Grod hob ikh gekoyft tsvey kino biletn, mitele pletser oyf nokhmitok. Vi nor ikh tu zikh a rir avek funem fensterl, farhalt mikh a mentsh in di yorn mit a gekortshetn shtern.
-Vuhin Yoskele? fregt er mikh mit a forvurf- ton. Ikh gib im tsu visn az kh’hob nor vos gekoyft kino biletn.
-Kino biletn gor ? khidesht zikh der yid- in dayne yorn hob ikh zikh gefreyt, ven kh ‘hob bavizn tsu koyfn a gezoyerte ugerke tsum onbeysn .Ober kino? Vemen fun undz hot zikh azoyns gekholemt mit 30 yor tsurik ? Do –o hobn arumshpatsirt kemlen ,un fun der Rotshild -aley hot men gezen dem yam .
-Rikhtik, hob ikh gezogt, un itst muz ikh zikh aleyn aheym in der dire mayner.
-Dire ? hot der alter zikh gekhidesht. Ver hot demolt gevust fun a dire ? Mir flegn demolt onvarfn leydike blekhpushkes bagosene mit smole, aroyfleygn a bret, un aza iz geven di dire undzere .Nu, un mebl farmogt ir ?
-Kimet gornisht, hob ikh geentfert opgehit. Mir zitsn oyf tsigl.
-Tsigl ? hot er zikh tselozt. Mir hobn bloyz gekholemt fun tsigl. vu hobn mir farmogt gelt oyf tsigl?
– Ikh veys nisht, hob ikh zikh ongerufn .In der emesn hobn mir di tsigl avekgelakhnt fun a leydikn plats.
-Avekgelakhnt? hot der parshoyn zikh tseyokhmert .Mir hot es genumen karge 18 yor in der medine biz vanen kh’hob gesmeyet avektsushlepn dem ershtn tsigl. Afile zamd hot undz gefelt. poshet zamt, avektsuleygn zikh deroyf. Nu un vaser trinkt ir? –
-Ver trinkst es bay undz vaser !Seydn efsher eyn mol in der vokh.
-Eyn mol in der vokh? Der yid iz mamesh untergeshprungen,hot mikh ongekhapt baym aksl un getreyselt vi a lulev.
– Mentsh, tsi veystu den az in yerushalaim flegt men fodern gelt far a trunk vaser ? Di trukene tsung hot zikh tsugeklept tsum gumen ober men hot nisht farmogt,Yoskele keyn mil ,keyn eyn eyntsikn bidnem mil.
-Ikh bin nisht Yoskele un ikh veys bikhlal nisht ver ir zent, hob ikh ibergeshlogn di reyd.
-Kuk im on, er veyst nisht! ! hot der nudnik zikh farkhliniet mit a khozek gelekhter. Voltn mir in dayne yorn gehat di khutspe emetsn nisht tsu derkenen volt men undz poshet gememisn haynt durkht zikh, meg men alts …
Der alter hot zikh oysgedreyt un iz avek, burshtndik fun kas .Far bushe hob ikh zikh a vorf geton oyfn shosey mitn ponim arop, un take bald hot ongeyogt an oyto un mikh ibergeforn .Mentshn dertseyln, az a mol flegt men muzn vartn in der medine fun 18 biz 20 yor biz tsum ershtn iberfor. Di tsayten hobn zikh a ponim gebitn…
Kishon du lakhst Ephraim Kishon
אַ ביסעלע דרך ארץ
גראָד האָט אים געקױפֿט צװײ קינא-ָ בילעטן מיטעלע פּלעצער, אױף נאָכמיטאָג. װי נאָר איך טו זיך אַ ריר אַװעק פֿונעם פֿענסטערל ,פֿאַרהאַלט מיך אַ מענטש אין די יאָרן מיט אַ געקאָרטשעטן שטערן.
– װוּהין יאָסקעלע ? פֿרעגט ער מיך מיט אַ פֿאָרװוּרף –טאָן. איך גיב אים צו װיסן אַז כ’האָב נאָר װאָס געקױפֿט קינאָ –בילעטן.
– קינאָ-בילעטן גאָר? חידושט זיך דער ייִד. אין דײַנע יאָרן האָב איך זיך געפֿרײט װען כ ‘האָב באַװיזן צו קױפֿן אַ געזױערטע אוגערקע צום אָנבײסן. אָבער קינאָ ,װעמען פֿון אונדז האָט זיך אַזױ געחלומט מיט 30 יאָר צוריק? דאָ האָבן אַרומשפּאַצירט קעמלען און פֿון דער
ראָטשילד- אַלײ האָט מען געזען דעם ים.
– ריכטיק האָב איך געזאָגט ,און איצט מוז איך זיך אַלײן אַהײם אין דער דירה מײַנער.
– דירה? האָט דער אַלטער זיך געחידשט .װער האָט דעמאָלט געװוּסט פֿון אַ דירה? מיר פֿלעגן דעמאָלט אָנװאַרפֿן לײדיקע בלעכפּושקעס באַגאָסענע מיט סמאָלע ,אַרױפֿלײגן אַ ברעט און אַזאַ איז געווען די דירה אונדזערע. נו ,און מעבל פֿאַריאָגט איר ? כּמעט גאָרנישט, האָב איך געענטפֿערט אָפּגעהיט ,מיר זיצן אױף ציגל.
– ציגל? האָט ער זיך צעלאָזט. מיר האָבן בלױז געחלומט פֿון ציגל. װוּ האָבן מיר פֿאַרמאָגט געלט אױף ציגל?
– איך װײס נישט, האָב איך זיך אָנגערופֿן, אין דער אמתן האָבן מיר די ציגל אַװעקגעלקחנט פֿון לײדיקן פּלאַץ.
– אַװעקגעלקחנט ?האָט דער פּאַרשױן זיך צעיאָכמערט. מיר האָט עס גענומען קאַרגע 18 יאָר אין דער מדינה ביז װאַנען כ’האָב געסמעיעט אַװעקצושלעפּן דעם ערשטן ציגל. אַפֿילו זאַמד האָט אונדז געפֿעלט. פּשוט זאַמט אַװעקצולײגן זיך דערױף. נו און װאַסער, טרינקט איר ?
-װער טרינקט עס בײַ אונדז װאַסער! סיידן אפֿשר אײן מאָל אין דער װאָך. -אײן מאָל אין דער װאָך? דער ייִד איז ממש אונטערגעשפּרונגען ,האָט מיך אָנגעכאַפּט בײַם אַקסל און געטרײסעלט װי אַ לולבֿ.
– מענטש צי װײסטו דען אַז אין ירושלים פֿלעגט מען פֿאָדערן געלט פֿאַר אַ טרונק װאַסער .די טרוקענע צונג האָט זיך צוגעקלעפּט צום גומען, אָבער מען האָט נישט פֿאַרמאָגט, יאָסקעלע קײן מיל ,קײן אײן אײנציקן בידנעם מיל.
– איך בין נישט יאָסקעלע ,און איך װײס בכלל נישט װער איר זענט ,האָב איך איבערגעשלאָגן די רײד.
– קוק אים אָן ,ער װײסט נישט ,האָט דער נודניק זיך פֿאַרכליניִעט מיט אַ חוזק געלעכטער. װאָלטן מיר אין דײַנע יאָרן געהאַט די חוצפּה עמעצן נישט צו דערקענען, װאָלט מען אונדז פּשוט געממיתן .הײַנט, דורכט זיך, מעג מען אַלץ ..
דער אַלטער האָט זיך אױסגעדרײט און איז אַװעק ,בורשטנדיק פֿון כּעס. פֿאַר בושה האָב איך זיך אַ װאָרף געטאָן אױפֿן שױסײ מיטן פּנים אַראָפּ. און טאַקע באַלד האָט אָנגײאָגט אַן אױטאָ און מיך איבערגעפֿאַרן. מענטשן דערצײלן אַז אַ מאָל פֿלעגט מען מוזן װאַרטן אין דער מדינה פֿון 18 ביז 20 יאָר ביז צום ערשטן איבערפֿאָר. די צײַטען האָבן זיך אַ פּנים געביטן .
קישון- דו לאַכסט